Imagem: Alain Urrutia
María Sánchez. Cuaderno de Campo. La Bella Varsovia, 2017
LES CORTARON EL CABELLO los pies las manos ya eran adultos venía el tiempo de la entrega el llanto la hora del luto las estrellas —mira
no sé si sabes
que estamos aquí porque júpiter arrasó el sistema solar y lo hizo habitable que luego vino en el
pecho la distancia el cuadro que no se endereza su abuelo comiendo con los instrumentos de cirugía un coro de animales un solo rostro devorando las múltiples formas de canción éste es
el rito adecuado para los diez mil caballos que caen
mientras que tú no sabes
que llevarte a la boca
porque
no el tenedor no el cuchillo hija mía ayúdame que ya no me encuentro las entrañas y
Audubon en la mesa sentado regañándole
qué
postura es esa con los pájaros
la ternura siempre es
más fácil con un trozo de pan en la boca
maría
cómo te atreves a cantarle a los enfermos
con las manos llenas de barro
maría
si aprendimos que la pureza
no nace nunca de la locura ni de la mancha
maría maría maría maría maría
no seas una niña mala
mira
Von Hagens coloreando los riñones inútiles de su abuelo y ella
ella niña estúpida
que pensaba que con la brocha se irían los viajes interminables después de la diálisis el pie fantasma su olor de fruta las manos de Agnès Varda atrapando los animales que cruzaban la
carretera y Shakespeare apilando los trocitos de calcio las nefronas inservibles haciendo que
cantaran los pájaros mientras caían
y la pobre niña
pensando
si con las rodillas manchadas de cal cogiera carrerilla con sus órganos en la mano si los llevara así al señor del espacio infinito
si ella con sus mismas manos le abriera la tripa
a su pobre abuelo en busca del asesino y si la niña lo encontrara lo apretara entre sus dedos
negándole la luz y el alimento
olvida la palabra enfermedad, abuelo
el azúcar la vena el cristal la canción de cuna para los muertos los mismos fantasmas tus vecinos que habitan en la planta de diálisis si los llevara así señor si los meciera ella así tendiéndole la mano al accidente si así viniera el nido la constelación la saliva el hambre y el colmillo el carroñero destripando la insulina
si pudiera hacer de la misma manera así lo hacia ella
y de nuevo
la nana el temblor y la caricia con las manos hablándole al infinito los dedos de la abuela deshuesando las criaturitas que lloraban en el limonero
si ella
como él hizo
pudiera coserse una vez aprendida la lección mira si quiere le enseño el camino más fácil para
devorarse a uno mismo toda la familia la casa el molino las cántaras de leche todos alcanzando
la ecuación perfecta
pero señor
si venimos a morir al Vientre de su animal favorito
¿cómo puede usted atreverse a cortarle las trenzas a la tonta de la niña?
mire toque y aprenda
aún está cruda y su abuela que lloraba y lloraba con las manos muy frías otra pobre que murió creyendo que tenia veinte años hablando de novios con la nieta las vacas pastando alrededor del ataúd carcajadas en lugar de mugidos pequeños hombres ardiendo los terneros formando la comitiva preparados para la esperada ceremonia el taxista que lo llevaba al hospital día sí día no en una bandeja el testamento el bisturí también el miembro fantasma las trenzas recién cortadas
mira que poquita sangre, chiquilla
olvidaste poner la piel del lobo en la puerta olvidaste llenarle la boca de hierba
por fin aprendida la lección
así es como se prepara un cuerpo a los insectos el fin comienza ya lo sabe
una multitud
el gozo
sus profesores abrazando la camilla antes de lanzarla
antes de que lleguen las manos la técnica los animales de trapo
que más da si escribe camilla féretro nido cuna vientre origen raíz
que más da la palabra familia si
ella cómo va a poder
cómo muda va a cantarle a su abuelo
si atenta describe los círculos perfectos que hacen los animales antes de acostarse
—antes de morirse—
si nunca supo la diferencia
entre una lápida recién hecha
y un antiguo cabecero
CORTÁRONLLES O CABELO os pés as mans xa eran adultos viña o tempo da entrega o pranto a hora do loito as estrelas —olla
non sei se sabes
que estamos aquí porque xúpiter arrasou o sistema solar e o fixo habitábel que logo veu no
peito a distancia o cadro que non se endereita o seu avó a comer cos instrumentos de cirurxía un coro de animais un só rostro a devorar as múltiples formas de canción este é
o rito axeitado para os dez mil cabalos que caen
mentres que ti non sabes
que levar á boca
porque
non o garfo o coitelo miña filla axúdame que xa non me atopo as entrañas e
Audubon na mesa sentado rifando
que
postura é esa cos paxaros
a tenrura sempre é
máis fácil cun anaco de pan na boca
maría
como ousas cantar aos enfermos
coas mans cheas de lama
maría
se aprendemos que a pureza
non nace nunca da loucura nin da mancha
maría maría maría maría maría
non sexas unha nena mala
olla
Von Hagens colorando os riles inútiles do seu avó e ela
ela nena estúpida
que pensaba que coa brocha marcharían as viaxes interminábeis despois da diálise o pé pantasma e seu cheiro de froito as mans de Agnès Varda atrapando os animais que cruzaban a
estrada e Shakespeare amoreando os anaquiños de calcio os nefróns inservíbeis facendo que
cantasen os paxaros mentres caían
e a pobre da nena
pensando
se cos xeonllos suxos de cal collese impulso cos seus órganos na man se os levase así ao señor do espazo infinito
se ela coas súas mesmas mans lle abrise a tripa
ao seu pobre avó na procura do asasino e se a nena o atopase o apertase entre os seus dedos
negándolle a luz e o alimento
esquece a palabra enfermidade, avó
o azucre a vea o cristal a canción de berce para os mortos as mesmas pantasmas os teus veciños que habitan no andar da diálise se os levase así señor se os arrolase ela así tendéndolle a man ao accidente se así viñera o niño a constelación a saliva a fame e o cairo o preeiro destripando a insulina
se puidese facer do mesmo xeito así o facía ela
e de novo
o arrolo o tremor o aloumiño coas mans falando ao infinito os dedos da avoa desosando as criaturiñas que choraban no limoeiro
se ela
coma el fixo
puidese coserse unha vez aprendida a lección olla se quere amósolle o camiño máis fácil para
devorarse a un mesmo toda a familia a casa o muíño as cántaras de leite todos acadando
a ecuación perfecta
mais señor
se viñemos morrer ao Ventre do seu animal favorito
como pode vostede ousar cortarlle as trincas á parva da rapariga?
olle toque e aprenda
aínda está crúa e a súa avoa que choraba e choraba coas mans moi frías outra pobre que morreu a crer que tiña vinte anos a falar de noivos coa neta as vacas a pastar arredor do cadaleito gargalladas en lugar de muxidos pequenos homes a arder os tenreiros a formar a comitiva preparados para a esperada cerimonia o taxista que o levaba ao hospital día si día non nunha bandexa o testamento o bisturí tamén o membro pantasma as trincas acabadas de cortar
olla que pouquiña sangue, rapariga
esqueciches pór a pel do lobo na porta esqueciches encherlle a boca de herba
por fin aprendida a lección
así é como se prepara un corpo aos insectos o fin comeza xa o sabe
unha multitude
o gozo
os seus profesores a abrazaren a padiola antes de lanzarlla
antes de que cheguen as mans a técnica os animais de trapo
que máis dá se escribe padiola féretro niño berce ventre orixe raíz
que máis dá a palabra familia se
ela como vai poder
como muda vai cantar ao seu avó
se atenta describe os círculos perfectos que fan os animais antes de se deitar
—antes de morrer—
se nunca soubo a diferenza
entre unha lápida noviña
e un antigo cabezal
CORTARAM-LHES O CABELO os pés as mãos já eram adultos vinha o tempo da entrega o choro
a hora do luto as estrelas —-—olha
não sei se sabes
que estamos aqui porque júpiter arrasou o sistema solar e o fez habitável que depois
veio no peito
a distância o quadro que não se endireita o seu avô a comer com os instrumentos de
cirurgia um
coro de animais um só rosto devorando as múltiplas formas de canção este é
o rito adequado para os dez mil cavalos que caem
enquanto que tu não sabes
o que levar à boca
porque
não o garfo não a faca minha filha ajuda-me que já não encontro as entranhas e
Audubon à mesa sentado repreendendo-o
que
postura é essa com os pássaros
a ternura sempre é
mais fácil com um bocado de pão na boca
maria
como te atreves a cantar aos doentes
com as mãos cheias de barro
maria
se aprendemos que a pureza
não nasce nunca da loucura nem da manch
maria maria maria maria maria
não sejas uma menina má
olha
Von Hagens colorindo os rins inúteis do seu avô e ela
ela menina estúpida
que achava que com o pincel ir-se-iam as viagens intermináveis depois da diálise o pé
fantasma o
seu cheiro de fruta as mãos de Agnès Varda a apanhar os animais que atravessavam a
estrada e
Shakespeare amontoando os pedacinhos de cálcio os nefrónios imprestáveis fazendo que
cantassem os pássaros enquanto caíam
e a pobre menina
a pensar
se com o joelhos manchados de cal ganharia impulso com os seus órgãos na mão se os
levasse
assim ao senhor do espaço infinito
se ela com as suas mesmas mãos abrira a barriga
ao seu pobre avô à procura do assassino e se a menina o encontrasse o apertasse entre os
seus
dedos
negando-lhe a luz e o alimento
esquece a palavra doença, avô
o açúcar a veia o cristal a canção de embalar para os mortos as mesmas fantasmas os
teus
vizinhos que moram no andar de diálise si os levasse assim senhor se os balançasse ela
assim
estendendo a mão ao acidente se assim viesse o ninho a constelação a saliva a fome e o
canino
o carniceiro estripando a insulina
se pudesse fazer da mesma maneira assim o fazia ela
e de novo
a avozinha o tremor e a carícia com as mãos a falar-lhe ao infinito os dedos da
avó desossando as criaturinhas que choravam no limoeiro
se ela
como ele fez
pudesse coser-se uma vez aprendida a lição olha se quer ensino-lhe o caminho mais fácil
para se
devorar a si próprio toda a família a casa o moinho os cântaros de leite todos a alcançar
a equação perfeita
mas senhor
se vimos morrer ao Ventre do seu animal favorito
como pode ousar cortar as tranças à parva da menina?
olhe toque e aprenda
ainda está crua e a sua avó que chorava e chorava com as mãos muito frias outra pobre
que
morreu acreditando que tinha vinte anos a falar de namorados com a neta as vacas a
pastar em
volta do caixão gargalhadas em vez de mugidos pequenos homens a arder os vitelos a
formar a
comitiva preparados para a esperada cerimónia o taxista que o levava ao hospital dia
após dia
numa travessa o testamento o bisturi também o membro fantasma as tranças recém
cortadas
olha que pouquinho sangue, miúda
esqueceste pôr a pele do lobo na porta esqueceste encher-lhe a boca de erva
por fim aprendida a lição
assim é como se prepara um corpo aos insetos o fim começa já o sabe
uma multidão
o gozo
os seus professores abraçando a maca antes de a atirar
antes de chegarem as manos a técnica os animais de trapo
que importa se escreve maca féretro ninho berço ventre origem raiz
que importa a palavra família se
ela como vai conseguir
como muda vai cantar ao seu avô
se atenta descreve os círculos perfeitos que fazem os animais antes de se deitar
—antes de morrer—
se nunca soube a diferença
entre uma lápide recém feita
e uma antiga cabeceira
Revisora da tradução para português: Maria Sousa.